حرفهای زده نشده در حوزه معارف اسلامی، دین، حکومت (سیاستگذاری عمومی)، جامعه اسلامی، فرهنگ و ارتباطات
مصاحبه با آقای دكتر فیاض
در باره اهداف رشته معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات و وضعیت فعلی آن
مصاحبه كنندگان: حامد فروزان و سید محمد علی غمامی
◄هدف رشته: فرهنگ و ارتباطات؛ نه ارتباطات و فرهنگ.
◄منظور از ارتباطات در دانشگاه امام صادق (ع) چیست؟
◄ارتباطات و دین كه الان در دانشگاه تهران است یعنی دین مجازی و اینترنتی
◄بزرگترین مشكل ما در این دانشكده اینست كه یك چارچوب تئوریك نداریم.
◄ما همه رسانهها را در نظر میگیریم حتی رسانههای سنتی مثل منبر
◄چارچوب تئوریك كه ما میگوییم یعنی روش حركت ما.
◄هدف این بود كه چگونه فرهنگ سنتی را در ارتباطات بازتولید كنیم.
◄هدف از تاسیس این رشته این بوده كه بررسی كند كه چگونه فرهنگ سنتی را در ارتباطات بازتولید كنیم كه نه تنها هویت ملی- فرهنگی ما بماند بلكه ما صادرات فرهنگی به دنیا داشته باشیم. زیرا میخواهیم با دنیا تعامل داشتهباشیم. برای همین روی سیاستگذاری فرهنگی و ارتباطی رفتیم.
عنوان کامل کتاب: |
مردمشناسی تاریخیشناختی علم در ایران |
تالیف: |
دکتر ابراهیم فیاض، متولد 1342 |
ناشر: |
تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، شرکت چاپ و نشر بینالملل |
نسخهای که من خواندم: |
چاپ اول، 1389، 3000 نسخه، 2500 تومان، 220 صفحه |
دو مقدمه، سه فصل، پیشنهادها و
سخن آخر. (دقت کردید که ترتیب مُلّایی دارد؟ مقدمات و موخّرات را جزء کتاب نیاورده است.)
عنوانِ دشوارفهم و عجیبی دارد!
فصل اول (تقریبا سهچهارم کتاب) به مردمشناسی شناختی عهد صفویه میپردازد. در این فصل، ادبیات، هنر، فلسفه، فرهنگ عامه و مذهب در دوره صفویه براساس منابع دست دوم (!) و تحلیلهای پژوهشگران قبلی (تالیفی یا ترجمهای) بررسی میشوند.
تحقیر روش علمی در مقام تالیف
علت انتخاب منابع دست دوم به جای دست اول، در مقدمه توضیح داده شده است. اما اگر از من میپرسید، میگویم دکتر فیاض با رونویسی افراطی از این کتابها، به تحقیر فرآیندهای تحقیقی همکاران خود پرداخته است که تعدد و تکثر منابع در آنها از همه چیز مهمتر است. مثلا به دفعات در این کتاب میبینید که چند پاراگراف پشت سر هم به یک کتاب ارجاع داده شده است.
دو فصل پایانی
فصل دوم، در 30 صفحه به علل نازایی علوم تجربی در ایران میپردازد. این فصل دو دسته علل معرفتی و ساختاری را بر میشمرد.
فصل کوتاه پایانی نیز به علل بومی نشدن علوم تجربی وارداتی از غرب در ایران میپردازد و در پایان پیشنهادهایی با محوریت علم برای فرار ایران از عقبماندگی داده میشود.
در دو فصل پایانی، حجم کمی و کیفی اندیشههای استاد فیاض به حد قابل قبولی رسیده است و در حقیقت، کتاب در این صفحات پایانی آن، ارزش خواندن پیدا میکند.
پسانوشتار:
ابراهیم فیاض را امام صادقیها میشناسند. با این همه اخلاق خاص و تندزبانیهایش هنوز سر سبزش بر باد نرفته است! دوستداشتنی است. تقریبا باید گفت به گستره علوم انسانی اندیشه و فکر دارد. (و البته این گستردگی خوبیها و بدیهای خودش را دارد.)
مطالب مرتبط با استاد ابراهیم فیاض در این وبلاگ:
(تصادفا میبینم که دو سال پیش که حکم تغییر وضعیت استاد فیاض، همان که به اخراج محترمانه ایشان از دانشگاه انجامید، در همین روزها بود.)
این یادداشتی است که برای نشریه حیات (+)، نشریه بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق علیه السلام نوشته بودم و در شماره جدید این مجله منتشر شده است.
یک سال با کتاب
نمایشگاه کتاب، نیمه اردیبهشت ماه، مکان و زمان تحویل سال کتاب است. خوب است مروری کنیم بر برخی کتابهایی که ممکن است برای خوانندگان حیات جالب باشند. سعی کرده ایم در حیطه عمومی مورد علاقه شما (ادبیات، تاریخ، سیاست، اندیشه و علوم انسانی) کتابهایی را انتخاب کنیم که برای نخستین بار در سال کتابی گذشته به چاپ رسیده اند. به این امید که سال کتابی جاری، سال بهتری باشد. پیشاپیش هم عذرخواهی می کنم از کتابهای مهمی که اسمشان به دلیل ضعف حافظه من، یا محدودیت فضا در این فهرست قرار نگرفت.
ادبیات، شعر و داستان، تاریخ و سیاست!
رحیم مخدومی (+) چنیدن کتاب خاطره و داستان کوتاه درباره فتنه 88 کار کرده است. «خرابکار اجاره ای»، «رئیس جمهور باید باکلاس باشد»، «بعداز ظهر اغتشاش» و «چت مقدس» از جمله کتابهای اوست که توسط انتشارات رسول آفتاب منتشر شده اند. کتاب «جانستان کابلستان» (انتشارات افق) خاطرات سفر امیرخانی (+ و +) در تابستان فتنه به کشور افغانستان است.
«حق السکوت» محمد مهدی سیار (+)، دومین مجموعه شعر اوست که تنها شامل قالب غزل است و توسط انتشارات فصل پنجم چاپ شده است. میلاد عرفانپور (+ و +) هم توانسته «جشن فراموشی ها» (+) مجموعه جدید رباعی هایش را در انتشارات سپیده باوران چاپ کند. «دی اکسید شوکران» (+) هم مجموعه شعر طنزی بود از سعید نوری (+) توسط همین ناشر که کتاب داستان بلند «بچه مثبت مدرسه» را در قطع جیبی منتشر کرده است.
محمدرضا بایرامی (+، +، + و +) رمان جدیدی با نام »آتش به اختیار» توسط نیستان منتشر کرده که درباره روزهای پایانی جنگ است. امید که به جای یک اثر ضد جنگ با یک کار دفاع مقدسی روبرو باشیم. (این گفتم که فکر نکنید همه این کتابها را خوانده ام!)
کتاب «از معراج برگشتگان»(+) نوشته حمید داودآبادی (+) خیلی زود به چاپ سوم رسید. انتشارات یوسف یا همان مرکز فرهنگی عماد ناشر خاطرات کودکی، انقلاب و جنگ آقای داودآبادی است. «کوچه نقاشها» (+) (خاطرات سید ابوالفضل کاظمی)، «شنام» (خاطرات کیانوش گلزار راغب) هم از آثار برجسته دفاع مقدسی هستند که توسط سوره مهر چاپ شده اند. «زمین ناله می کند» خاطرات محمود شیرافکن هم از پرفروش ها خواهد بود. بعد استقبال از خط عاشقی که خاطرات عشق شهدا به امام حسین بود، خط عاشقی جدیدی توسط حسین کاجی (نشر عماد) منتشر شده است که خاطرات عشق شهدا به حضرت زهراست. هم چنین «هنر اهل بیت» یک کار پژوهشی جمع آوری خوب در زمینه باورهای رزمندگان اسلام بود که سید حسین منتظرین انتشار آن را به عماد سپرد. فاتحان (+ و +) هم با انتشار صدف و زنجیر به همراه کتاب «دختری کنار شط» خاطرات شهید مریم فرهانیان را منتشر کرد که در نمایشگاه خوب فروخت.
سقای آب و ادب (+)، اثر برجسته عاشورایی دیگری از سیدمهدی شجاعی (+، +، + و +) (انتشارات نیستان) است که در آن از حضرت عباس می گوید.
علی الفت پور در 269 صفحه «چهل تدبیر» (نشر پرستا) مروری بر مقاطع بحرانی انقلاب داشته اند که در نمایشگاه 24 چاپ سیزدهم آن به فروش می رفت! تلخندک (+)، کاریکاتورهای عباس گودرزی و غیرمجاز مجموعه طرح های گرافیکی میثم محمد حسنی (وبلاگ دوئل) توسط مرکز فرهنگی عماد منتشر شدند. قطعه 26 حسین قدیانی (+ و +) هم توسط انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی (دوجلد، 1400 صفحه، 20 هزار تومان) به چاپ رسید. مرکز فرهنگی عماد، سال گذشته در عرصه رمان، حضوری موفق را با انتشار کتاب «شبیخون به خفاش» پشت سر گذاشت. «معارف انقلاب» هم 400 فراز از دیدگاههای امام خامنه ای درباره انقلاب است که توسط موسسه انقلاب اسلامی منتشر شد و پرفروش ترین کتاب ناشر در نمایشگاه 24 بود. اقلیم خاطرات، خاطرات یکی از بستگان (؟!) امام توسط موسسه نشر آثار امام منتشر و با استقبال روبه رو شد. هم چنین خاطرات جدید آقای هاشمی با عنوان «پایان دفاع، آغاز بازسازی» نیز منتشر شده است.
حوزه های اندیشه، فلسفه و علوم انسانی
استاد ابراهیم فیاض (+)
با انتشار 6 کتاب از پرکارترین های سال گذشته بود: «جامعه شناسی معرفتی ادبیات و ارتباطات»
توسط انتشارات دفتر مطالعات رسانه ها، سه کتاب «مردم شناسی دینی توسعه»، «تعامل دین
فرهنگ و ارتباطات» (+) و «مردمشناسی تاریخی شناختی علم در ایران» توسط نشر بین الملل،
«مهندسی فرهنگ عمومی» توسط انتشارات دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی کل کشور و کتاب «تولیـد
علم وعلوم انسانی» توسط انتشارات سپیده باوران. (+، +، +، + و +)
کتاب «علوم انسانی و برنامهریزی توسعه» تألیف استاد رضا داوری اردکانی در 295 صفحه از سوی انتشارات "فردایی دیگر" منتشر شده است.
کتابهای «آینه جادو (جلد اول)»، «فردایی دیگر» و «فتح خون» از آثار شهید سیدمرتضی آوینی توسط ناشر جدید یعنی نشر واهه به چاپ رسیده اند.
کتاب "مطالعات انتقادی استعمار مجازی آمریکا" با عنوان فرعی "قدرت نرم و امپراتوریهای مجازی" تالیف استاد سید سعیدرضا عاملی (+) در 645 صفحه از سوی موسسه انتشارات امیرکبیر منتشر شد. این کتاب به بررسی تفصیلی چند سایت مهم و مشهور اینترنتی می پردازد.
«دغدغه های فرهنگی» شرحی بر یکی از سخنرانی های امام خامنه ای در سال 73 است که با دیگر اندیشه های ایشان ترکیب شده است. موسسه جهادی (تولید کننده نرم افزار صهبا، +)، این کتاب را گردهم آورده است. هم چنین «نهضت تولید علم» اندیشه های امام خامنه ای درباره تولید علم، توسط انتشارات علمی و فرهنگی در 328 صفحه منتشر شده است.
کانون اندیشه جوان در اقدامی جالب، مجموعه کتابهای جوان پسند «مشق آزاد» را (با ویژگی کپسولی: مختصر و مفید) در دو قالب 27 جلدی اندیشه و 10 جلدی دخترانه با طراحی تحسین برانگیزی در نمایشگاه عرضه کرد.
بازنشر همین مطلب در: همزمان با حذف استاد محبوب دانشگاه امام صادق علیه السلام، انجمن علمی دانشجویان معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق علیه السلام به پاس ارج نهادن به مقام علمی و زحمات استاد اندیشمند دکتر ابراهیم فیاض ویژه نامه ای در همین باره منتشر کرد.
(فایل پی دی اف این ویژه نامه به زودی منشتر خواهد شد.)
بخش های مختلف یادنامه استاد ابراهیم فیاض
در این یادنامه که با جمله امام خامنه ای درباره آقای فیاض (دیدار با اساتید، ماه رمضان سال جاری) شروع می گردد، علاوه بر زندگینامه، مروری بر آثار و کتابها، یادداشتهای تنی چند از شاگردان استاد در دانشگاه امام صادق علیه السلام و دانشگاه تهران به چشم می خورد. مهدی یوسفی، حسین سرفراز و حمید درویشی شاهکلایی از جمله نویسندگان این یادداشتها هستند.
زمینه های گردآوری نشریه ای برای استاد ابراهیم فیاض
ایده انتشار این ویژه نامه به حدود سه ماه قبل بر می گردد که خبر تغییر وضعیت استخدامی استاد فیاض به حق التدریسی موجبات اعتراضات گسترده دانشجویی به جریان حذف برخی چهره ها را فراهم کرد. به همین دلیل پرونده ای برای حذف فیاض در وبلاگها، پیامکها و ایمیلها بخش های دیگری از این نشریه را تشکیل می دهد که در آن انعکاس واکنش های دانشجویی به حذف استاد محبوبشان در رسانه های جدید پیگیری شده است.
ابراهیم فیاض کیست و چرا برای او ویژه نامه منتشر می شود؟!
ابراهیم فیاض، دانش آموخته حوزه و اولین دوره دکتری فرهنگ و ارتباطات کشور در دانشگاه امام صادق علیه السلام است که از سال 1375 به عضویت هیات دانشگاه تهران درآمده است. توانایی های علمی در کنار صراحت بیان و صمیمیت گفتار و مهم تر از تحلیل های متفاوت و شجاعانه از دانشمند جوان کازرونی چهره ای محبوب ساخته است. و جالب آن که حذف پی در پی کلاسهای درسی ایشان در دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق علیه السلام -که بخشی از یک جریان تلقی می گردد- بر علاقمندی دانشجویان به این استاد متعهد و انقلابی افزوده است!
درسهایی که فیاض نمی دهد
دکتر فیاض در دانشکده فرهنگ و ارتباطات درسهای مبانی جامعه شناسی، انسان شناسی فرهنگی، نظریه های جامعه شناسی، تفسیر موضوعی فرهنگ و ارتباطات و ... را تدریس می کرد. آخرین کلاس درس دکتر فیاض در دانشکده فرهنگ و ارتباطات مربوط به سال گذشته است که فلسفه علوم انسانی اجتماعی را به دانشجویان کارشناسی ارشد تدریس می کردند. این درس در ترم جاری، در اقدامی دیرهنگام به استاد دکتر عماد افروغ (که هیات علمی دانشگاه امام صادق نیست) واگذار شده است. بنابراین ورودهای سال 85 و بعد آنها هیچ درسی با دکتر فیاض نخواهند داشت که در نوع خود جالب توجه است.
جای خالی استاد دکتر احمد پاکتچی
هم چنین باید یادی کنم از استاد دکتر احمد پاکتچی که او نیز به وضع مشابهی دچار شده است؛ اما دانشکده الهیات قدر این گوهر نایاب را خوب می شناسد. دکتر احمد پاکتچی در دانشکده فرهنگ و ارتباطات، درسهای مطالعات ادیان معاصر، زبان شناسی و نشانه شناسی و فلسفه علوم انسانی تدریس می کرد که ظاهرا کدهای 87 و بعد آنها هیچ درسی با این استاد گرانقدر نخواهند داشت.
بی شک عدم بهره مندی از اساتید بزرگ جبران نشدنی است.
مطالعه نسخه کامل (بقیه) این یادداشت، تنها برای آنانی که رمز دارند (+)
من جواب می خواهم. از خودتان و حقوقی که می گیرید،دفاع کنید! ما در کلاسها مجبوریم اساتید پوزیتیویست، سکولار، ضد انقلاب، بی سواد را تحمل کنیم. تحمل می کنیم. اما لذت حضور اساتید انقلابی باسواد را از ما نگیرید.
برخی مطالب مرتبط با دکتر فیاض در این وبلاگ:
+ فیاض روی جلد همشهری آیه: انقلاب ما انقلاب کتاب بود
+ خرید کتابهای فیاض در نمایشگاه بین المللی قرآن (تعامل دین فرهنگ و ارتباطات+ مردم شناسی دینی توسعه)
گزارشی از (روند و حاشیه ها) داغترین مناظره چند سال اخیر دانشگاه امام صادق علیه السلام: دکتر فیاض و صادق زیباکلام
کتاب ایران آینده به سوی الگویی مردم شناختی برای ابرقدرتی ایران اثر دکتر محمد ابراهیم فیاض
رونمایی كتاب ارزشمند دكتر فیاض: ایران آینده به سوی الگوی مردم شناختی برای ابرقدرتی ایران
مطالب مرتبط با این قضایا در دیگر وبلاگها:
حذف دکتر فیاض چرا؟- وبلاگ خط صفر: حسین مهدی پور (لینک)
استاد فیاض هم حق التدریسی شد!- وبلاگ دانشگاهه داریم؟!!!: کاربر عمومی (لینک)
برای استاد_ وبلاگ پی نوشت دات آی آر: مسعود حسنلو (لینک)
*وبنوشت حمید درویشی شاهکلائی،
*متولد شیرگاه (سوادکوه شمالی) مازندران،
*دانشآموخته دوره سوم کارشناسی ارشد پیوسته رشته «معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات» دانشگاه امام صادق علیه السلام.
*دانشجوی پنجمین دوره دکتری فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق علیهالسلام.
*اولین «رتبه یک» کنکور سراسری دکتری علوم ارتباطات (1390).
*مؤسس قرارگاه نشریات حیات و سردبیر سابق ماهنامه فرهنگی سیاسی حیات، نشریه بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق علیه السلام، سال بیست و یکم و بیست و دوم.
*معاون سابق آموزش و معاون سابق ارتباطات مرکز آموزشهای مجازی بسیج مستضعفین
*پژوهشگر برتر مرکز مطالعات راهبردی تربیت اسلامی (1394)
*با افتخارتر از همه: برادرزاده سردار سپاه اسلام، پاسدار شهید برزو درویشی.
* وبلاگ پاورقی فرهنگ و ارتباطات به متنها و حاشیههای فرهنگ و ارتباطات با اولویت انقلاب اسلامی و علاقه نویسنده میپردازد.